-
Nİ-HARD
Düşük krom ve nikel içeren, çok yüksek sertlik ve aşınma direnci veren ve martensitik olan beyaz dökme demir grubuna “Ni-hard” döküm denir. Ni-hard dökümün kullanım alanları ise şöyledir;
Tuğla kalıpları,çamurlu ve içinde sert maddeler olan sulu tortu taşıyan pompaların parçalarında bu özel alaşım kullanılır.Ayrıca aşındırıcı malzemeler taşıyan boru ve dirsekler,taşlama milleri,aşındırıcı toplar ve halkalar,kömür kırma makine için merdane-tablalar başlıca kullanım alanlarındandır.
-
MANGANLI ÇELİKLER
Manganez, çeliklere muhtelif maksatlarla ve çeşitli miktarlarda ilâve edilmektedir. Ham demir ve çelik istihsali safhalarından itibaren hadde mamullerinde ve pik-çelik dökümlerinde,malzemenin bileşimine manganez mühim bir eleman olarak daima girmektedir.
Adi karbon çeliklerinde (Mn) bir deoksidant ve aynı zamanda çeliklerin sıcak gevrekliğini gideren bir kükürt bağlayıcımadde olarak kullanıldığı malûmdur. Keza, çelik ve pik dökümlerde sertlik husule getiren (karbür teşkil edici) rolü de ehemmiyetlidir. Temper dökümlerde bilhassa bu özellikleri bakımlarından üzerinde önemle durulmaktadır. Manganez, çeliklerin mukavemetini artıran ve bu yönden de karbondan sonra gelen mühim elemanlardan biridir.
Manganez cevheri yatakları oldukça bol olan Türkiye için, manganezin böyle geniş bir tatbikat sahasına girmesi ayrıca bir değer ifade etmektedir.
Manganez çelik ve piklere umumiyetle yüksek fırınlarda istihsal edilen 1spiegeleîsen veya ferro-manganez halinde ilâve edilmektedir.
-
KROMLU ÇELİKLER
Burada bahis konusu olan çelikler % 3 ilâ 30 krom içerenlerdir. Saf kromlu çeliklerde bazen az oranda nikel, tungsten, molibden, alüminyum, selenium veya azot bulunur. Saf kromlu çelikler, austenitik doku hasıl etmeye veya özellikleri değiştirmeye yetecek miktarda nikel içerenlerden farklıdırlar.
Kaynak bakımından % 0,07 ilâ % 0,15 karbonlu kromlu çelikler iki ana gruba ayrılabilir: sertleşenler ve sertleşmeyenler. Sertleşen grubundakiler % 3-10 kromlu, molibdenli çelikler olup bunlar esas itibariyle bainitiktir; martensitik çeliklerde % 10 ilâ 14 krom bulunur. Bu çeliklerin hepsi havada sertleşme niteliği ile soğumada dağılma değişmeleri arz eder. Dağılma değişmeleri genellikle bainit ve/veya martensitin yanısıra bir miktar ferrit ve perlit ile sonuçlanır.
Sertleşmeyenler grubundaki çelikler ferritik olur, % 18’den 30’a kadar krom içerirler. Bunlar,
kaynak sıcaklığından itibaren hızlı soğutulsalar dahi sertleşmezler zira normal karbon oranı ile bunlarda genellikle kritik değişme olmaz. Bu iki grup arasında % 14 ilâ 18 krom içerip kısmen martensitik, kısmen de ferritik olan ve
tutumu karbon oranına göre krom miktarına bağlı olan bir çelikler serisi bulunur. Sıcaklık altında çalışan çeliklerin ASTM ve DIN normları kıyaslamasını yapmak da çok yararlı olacaktır.